“Zelfzorgmiddelen verrekenen met eigen risico is een interessante gedachte”

Vanaf volgend jaar gaan vitaminen, mineralen en paracetamol 1000 mg uit het zorgverzekeringspakket. Dit heeft de Adviescommissie Pakket (ACP) van Zorginstituut Nederland de minister geadviseerd. ACP-lid Marcel Canoy: “Nederland heeft wat dat betreft niet echt een sterke traditie; het lijkt makkelijker om een middel aan het pakket toe te voegen, dan er een paar uit te halen. Toch is dat soms nodig, willen we de zorg betaalbaar houden.”

Bepaalde geneesmiddelen niet langer vanuit de basiszorgverzekering vergoeden is een van de manieren om de zorg betaalbaar te houden. “We moeten het pakket regelmatig kritisch doorvlooien om te zien of er middelen zijn waarover we vroeger met redenen een besluit namen, maar waarvoor nu een andere realiteit geldt”, stelt Marcel Canoy. Prijs was een van de criteria die speelden bij de beslissing om paracetamol 1000 mg, vitaminen en mineralen niet langer te vergoeden. “Die extra doseringen houden weliswaar verband met het voorschrijfgedrag van de huisarts, maar het is gewoon niet noodzakelijk om deze middelen te verzekeren. Een paracetamol kost minder dan een cent. Mensen met een smalle beurs hoeven geen hoofdpijn te lijden omdat ze zich geen paracetamol kunnen veroorloven. Het pakket is bedoeld voor duurdere middelen of middelen waarvan we de toegankelijkheid in ieder geval willen garanderen.”

Evenwicht

Canoy tekent aan dat vergeleken bij andere verzekeringen de zorgverzekering een curiosum is. “Een verzekering is bedoeld om je in te dekken tegen zaken die niet vaak voorkomen, maar als ze gebeuren grote (financiële) risico’s met zich meebrengen. Denk aan een brandverzekering voor je huis of een autoverzekering. In de zorgverzekering hebben we besloten dat we ook dingen verzekeren die eigenlijk best goedkoop zijn én vaak voorkomen, zoals een huisartsbezoek. Dat doen we omdat we het belangrijk vinden dat zorg voor consumenten toegankelijk is. Maar dat argument is niet eindeloos oprekbaar tot medicijnen die feitelijk bijna niets kosten en ook vrij verkrijgbaar zijn.”
Het evenwicht echter is precair. “Laat je de consument van alles en nog wat zelf betalen, dan zouden mensen zorg kunnen gaan mijden. Maar dat is in de discussie over paracetamol niet aan de orde.”

Druk

De vraag of er ook andere medicijnen in aanmerking komen om uit het pakket geschrapt te worden kan Canoy niet beantwoorden want het is de taak van het Zorginstituut om met voorstellen te komen. “Maar er is veel druk op het budget en onder experts leeft een breed gedeeld gevoel dat niet alles wat we nu vergoeden even nuttig en nodig is. Ik sluit daarom niet uit dat dit mogelijk gevolgen zal hebben voor het pakket. Een kritische blik op de afleverstatus van medicijnen blijft nodig en dat kan ertoe leiden dat er meer producten benoemd gaan worden die niet meer vergoed worden.”

Zelfzorg belonen

Als het gaat om stimuleren en belonen van zelfredzaamheid, zouden consumenten de zelfzorgmiddelen die ze kopen (deels) met het eigen risico moeten kunnen verrekenen. Volgens Marcel Canoy is dit als algemeen idee leuk, maar er zitten veel haken en ogen aan. “Maar een á priori goed idee hoeft niet te stranden op uitvoerbaarheid. Misschien kan de basis overeind blijven en kan er een variant gevonden worden die wel realiseerbaar is. Manieren om een koppeling te maken tussen gepast gebruikt, waaronder zelfzorg, maar ook andere zaken die de betaalbaarheid van de gezondheidszorg ondersteunen zijn altijd interessant omdat je een deel van de verantwoordelijk bij de mensen zelf legt, zonder dat dat tot toestanden leidt.”