“Zelfzorg geeft lucht aan huisartsenpraktijk”

Door patiënten zelfredzamer te maken, krijgt de huisarts meer tijd voor complexe patiënten en taken vanuit de tweede lijn. In Gezondheidscentrum Achtse Barrier in Eindhoven wordt daarom veel aandacht aan voorlichting en triage besteed, vertelt huisarts Maarten Klomp. “Nu bijvoorbeeld het hooikoortsseizoen weer is begonnen krijgen patiënten voorlichting hoe ze dat zelf kunnen behandelen met middelen die ze bij de drogist of apotheek kunnen kopen. Alleen als die niet voldoende helpen schrijven wij geneesmiddelen voor.”

De beweging richting zelfredzaamheid en zelfzorg is ook hard nodig. De druk op huisartsenpraktijken neemt toe. Niet zozeer het aantal consulten, als wel de duur er van is toegenomen omdat er meer patiënten komen met complexe problematiek. “Ons bord ligt erg vol. In onze regio is dat deels opgelost door meer dokters per praktijk in te zetten en werkzaamheden te delegeren aan praktijkondersteuners. Maar dat is niet altijd genoeg. Je wilt meer tijd creëren voor patiënten die dat nodig hebben en die tijd moet je ergens vandaan halen. Daarom besteden we veel tijd aan voorlichting en triage. Als een patiënt belt om een afspraak te maken dan vraagt de assistente goed uit. Heel vaak kunnen mensen dan al via de telefoon geholpen worden door een zelfzorgadvies, ze attent maken op thuisarts.nl of door een recept voor te schrijven. Ook kun je afspreken dat de dokter terugbelt. Kortom, er zijn veel andere oplossingen dan een consult. Onderzoek laat inmiddels zien dat door goed gebruik van thuisarts.nl het aantal consulten afneemt.”
Als het anders en makkelijker kan is dat heel gewenst. Voor de patiënt, die niet een halve dag hoeft vrij te nemen voor een consult en voor de huisarts, die daardoor meer aandacht kan geven aan chronische, oudere en andere patiënten die meer tijd nodig hebben. Maarten Klomp: “Je kunt zodoende je meerwaarde als dokter ook veel beter waarmaken.”

Door een dergelijke aanpak ziet de huisarts op zijn spreekuur steeds minder patiënten met kleine kwalen. “Mensen kunnen die inmiddels vaker zelf oplossen of ze krijgen aan de telefoon een goed advies van de assistente.” Zelfzorg en zelfzorgmiddelen zijn daar vaak onderdeel van. “Bij rugklachten adviseren we veel bewegen, warmte, goed tillen en eventueel vrij verkrijgbare middelen zoals paracetamol of ibuprofen. Bij mensen met hooikoorts raden we in eerste instantie aan om gewoon naar de drogist te gaan en cetirizine te kopen. Op het moment dat mensen één keer zelf hun klachten hebben verlicht, komen ze er de volgende keer ook minder vaak meer voor naar de praktijk. En dat geeft lucht.”

Maarten Klomp benadrukt dat hij geen drempel wil opwerpen. “Maar we willen ook geen afhankelijkheid creëren voor dingen die mensen zelf kunnen oplossen. Vergelijk het maar met ouderschap: een ouder wil alles voor zijn kind doen, maar hij moet niet vergeten het zelfstandig te maken. Er zijn veel zelfzorgmiddelen waar je naar kunt verwijzen. Wanneer de patiënt op goede sites komt, wordt hij veel wijzer. Ik adviseer altijd: ‘Ga niet op fora rondhangen, maar kies sites met betrouwbare informatie zoals Thuisarts.nl, Zelfzorg.nl of Apotheek.nl’.”