Vijf lessen uit Europa om de zelfzorgmarkt in Nederland te veranderen

‘De rol van de apotheker moet veranderen’, was de boodschap van het interview met Maayke Fluitman. Op dit gebied kunnen wij veel leren van het buitenland. Zo staan minor ailments (kleine kwalen) hoog op de agenda in Engeland en geven huisartsen in Zwitserland advies via camera’s. Een gesprek met Jan Smits, voorzitter van de Europese apothekersorganisatie PGEU, over de belangrijkste lessen uit het buitenland.

Welke verschillen zijn er binnen Europa op het gebied van zelfzorg en de rol van de apotheker?

Smits: ‘De verschillen per land zijn enorm. Kijk bijvoorbeeld naar Frankrijk, waar neusspray alleen op recept verkrijgbaar is, terwijl dit bij ons vrij verkrijgbaar is. Nederland is dan ook een uitzondering met zijn drogisterijen. In alle andere Europese landen gaat de verkoop van zelfzorgproducten via de apotheek. Daar zit een bepaalde logica achter: er is namelijk bijna altijd een relatie met andere geneesmiddelen. Als je bijvoorbeeld een hartpatiënt hebt die zegt ‘ik wil graag ibuprofen’, dan bekijk je als apotheker of die pijnstiller wel de slimste keuze is. Hoe meer geneesmiddelen en zelfzorg er komen, des te logischer dat de apotheker daar een in rol speelt.’

Wat kunnen wij leren van andere Europese landen?

Smits: ‘Veel. Kijk bijvoorbeeld naar de Engelsen. Die hebben minor ailments hoog op de agenda staan: apothekers die kleine kwalen zelf behandelen. Dit doen ze bijvoorbeeld door over zelfzorgproducten te adviseren of recepten uit te schrijven voor geneesmiddelen. Dat geeft aan dat daar een verschuiving plaats vindt. Hetzelfde zien we ook in Zwitserland. Ook daar hebben ze al veel zelfzorgproducten in apotheken. Verder is daar een consultantsysteem opgezet: iemand loopt de apotheek binnen en legt zijn klacht – bijvoorbeeld een huidklacht – uit aan de apotheker. Deze geeft vervolgens advies. Heeft de consument een eenvoudige huidklacht, dan kan hij adviseren om er bijvoorbeeld hydrocortison op te doen. Maar wanneer hij de klacht niet vertrouwt, kan hij via een camera en computerscherm contact met een arts opnemen. Hij laat de plek op de huid zien via de camera, zodat de dokter dit op afstand kan beoordelen en erover kan adviseren. Je ziet dat deze verschuiving heel langzaam aan het plaatsvinden is in Europa.’

De vijf belangrijkste lessen op een rij:
1. Adviseer vanuit de overheid aan consumenten om eerst naar je apotheek te gaan en daarna pas de huisarts te raadplegen.
2. Zorg voor een actief en gezamenlijk beleid vanuit professionals, artsen, apothekers, verpleegkundigen en de overheid.
3. Zorg voor een gezamenlijk plan van deze partijen waarin staat hoe zij zelfzorg en empowerment van de consument vormgeven. Dit voorkomt losse schakels.
4. Organiseer een zelfzorgweek: besteed jaarlijks een week lang nationale aandacht aan zelfzorg. De Nederlandse overheid die samen met beroepsgroepen en belangenorganisaties aan mensen laat zien dat je met heel eenvoudige middelen heel goed je eigen verantwoordelijkheid kunt nemen als consument.
5. Als het gaat om preventie en gezonde keuzes, dan zullen de overheid en zorgverzekeraars moeten investeren om dit terrein verder te ontwikkelen. Nu gaan consumenten naar de huisarts en daar zit geen kostenplaatje aan. Op dit gebied moeten de overheid en zorgverzekeraars een keuze gaan maken.

Selfcarefactory.com

Wereldwijd lopen de ideeën, mogelijkheden en inzichten over self-care en de behandeling van kleine kwalen nogal uiteen. De website selfcarefactory.com biedt een platform met het doel de verschillende inzichten ten aanzien van self-care internationaal uit te wisselen tussen professionals, beleidsmakers etc. Heb je hierover ideeën? Plaats deze (in het Engels) op de website.
Website: www.selfcarefactory.com
Contact: jan.smits@selfcarefactory.com of maayke.fluitman@selfcarefactory.com

Jan Smits is President van de PGEU. De PGEU vertegenwoordigt openbaar apothekers in de Europese Unie. Hiervoor was Jan Smits voorzitter van de KNMP, mede eigenaar van een apothekersmaatschap en werkte in marketingfuncties bij GSK en Yamanouchi Europe.