Europees onderzoek naar mogelijkheden van zelfzorg

In een Europees project wordt onderzocht of zelfzorg een alternatief kan zijn voor de kostbare reguliere zorg. In de eerste fase van dat project is ook het Nederlandse initiatief Zelfzorg.nl bestudeerd. Een van de aanbevelingen is dat zelfzorg veel meer aandacht en support verdient.

De Nederlandse website Zelfzorg.nl is door Gesundheid Österreich aangemerkt als een van de initiatieven die zorgconsumenten helpt om hun eigen gezondheid te regelen. Zelfzorg.nl is op een groslijst van 44 zelfinitiatieven in heel Europa geplaatst, die later is teruggebracht tot een lijst van zeven. Naast Zelfzorg.nl zijn er initiatieven uit Frankrijk, Letland en Engeland geselecteerd voor nader onderzoek. De onderzoekers hebben vervolgens bij de geselecteerde zelfzorginitiatieven gekeken naar de verhouding tussen de kosten en de opbrengsten van zelfzorg voor zorgconsumenten.

Alternatieve zorgsystemen

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Europese Commissie, dat op zoek is naar alternatieve zorgsystemen naast de reguliere gezondheidszorg. Het huidige systeem van de zorg, zo stelt de Europese Commissie, is erop gericht om acute zorg te verlenen. Het is echter minder toegesneden op chronische zorg, ziekten met een spontaan herstel en eenvoudige aandoeningen zoals verkoudheid. Andere zorgsystemen zijn wellicht beter in staat om daar op een kostenefficiënte manier op in te spelen.

Brussel ziet zelfzorg als zo’n alternatief voor de hoge kosten voor consumenten van de gezondheidszorg. Zelfzorg wordt door de onderzoekers omschreven als de inspanningen van individuen, families en gemeenschappen om gezondheid te onderhouden of te herstellen en om te gaan met ziekte en invaliditeit. Eventueel maken zij hierbij gebruik van professionals in de gezondheidszorg. Bij zelfzorg horen zelfmedicatie, zelfdiagnose, zelfpreventie en zelfsturing van ziekte en invaliditeit.

Prestaties zelfzorg

Uit literatuuronderzoek is het positieve effect van zelfzorg al gebleken. Maar om gerichte ondersteuning te geven aan zelfzorg, wil de Europese Commissie exact weten wat de prestaties zijn van zelfzorg, zowel in termen van gezondheid als van de financiële kosten en baten. Daarbij hebben ze met name een aantal Engelse zelfzorginitiatieven van de NHS nader geanalyseerd, omdat daar meer financiële gegevens over beschikbaar zijn.

De onderzoekers wijzen erop dat een toename van zelfzorg in Europa een kwestie is van een zowel politieke wil als van cultuur. Mensen zijn er nog niet allemaal aan gewend, net zo min als artsen en zorginstellingen. De onderzoekers adviseren de Europese Commissie om extra ondersteuning te bieden aan zelfzorg. Zo zou er een Europese richtlijn moeten komen voor de ontwikkeling van zelfzorg. Ook zou er een Europese leidraad moeten komen voor communicatiemiddelen die gericht zijn op zelfzorg. Daar wordt in de vervolgfase van dit project aan gewerkt door een uitgebreid platform waar alle betrokken stakeholders in zijn vertegenwoordigd: artsen, apothekers, patiënten, consumenten, verpleegkundigen en communicatiedeskundigen.