Huisarts Coenen: “Patiënten met gezondheidsvaardigheden zelfredzamer”

Huisartsen die veel werk maken van goede voorlichting zien minder patiënten met kleine kwalen op het spreekuur. Vincent Coenen, huisarts in Werkendam: “Zij weten bijvoorbeeld via internet zelf het antwoord op hun vraag te achterhalen en hoe ze de symptomen kunnen verlichten.”

Zelfredzaamheid kan volgens Coenen dan ook een belangrijke bijdrage leveren aan verlaging van de praktijkdruk. “In de huisartsengeneeskunde maken we steeds systematischer werk van de aanpak van chronisch zieken. Zorgprogramma’s voor mensen met astma/COPD, diabetes, hart- en vaatziekten zijn gericht op wat mensen zelf kunnen doen om de progressie van de ziekte tegen te gaan en de last te verminderen.” Maar volgens hem gaat het verder. “In bredere zin is het nuttig om mensen erop te wijzen dat ze vaak zelf een probleem kunnen oplossen zonder tussenkomst van de professional. We leven in een digitale wereld waarin veel informatie beschikbaar is over medische zaken. De vraag is hoe je mensen zover krijgt. Veel mensen doen het vanzelf al. Ze komen voorbereid op het spreekuur en hebben gekeken wat bijvoorbeeld Thuisarts.nl er van zegt. Voor anderen is het minder vanzelfsprekend en die kun je er dan op attenderen. Er ligt een taak voor huisartsen om niet alleen chronisch zieken maar ook andere patiënten te wijzen op de aanvullende mogelijkheden van internet, zelfzorg en zorg voor elkaar.”

Desondanks krijgen nog veel mensen op het spreekuur uitgelegd dat het natuurlijk verloop van hun kwaal gunstig is en dat ze dat natuurlijk verloop gewoon kunnen afwachten. “Dat betekent niet dat al die bezoeken overbodig zijn geweest, want soms is het niet mogelijk om de informatie zelf te achterhalen. Maar in andere gevallen zeker wel. Ik herinner mij nog goed dat – wat langer geleden – mensen met keelpijn en koorts naar de huisarts kwamen, of met kinderen die koorts of oorpijn hadden. Als je een aantal keren de zaken goed hebt uitgelegd dan leren ze het zelf te hanteren. Bij de ene patiënt gaat dat vlotter dan bij de ander. Mensen met veel gezondheidsvaardigheden worden makkelijker zelfredzaam. Aan de andere kant heb je de angstige, bezorgde mensen. Dat zijn de degenen die relatief moeilijk via internetvoorlichting gerust te stellen zijn en het toch vaak even van de dokter willen horen. Maar ook bij hen hoop je dat ze door goede voorlichting meer zelfvertrouwen krijgen.”

Volgens Coenen hoef je aandoeningen die vanzelf over gaan niet te behandelen. “Maar de behandeling kan ook bestaan uit symptoomverlichting. Je kunt ze dan de keuze voorhouden om pijn, jeuk, kortademigheid of misselijkheid te bestrijden. Soms kan dat gewoon met middelen die vrij verkrijgbaar zijn. Maar het is aan mensen zelf om te beslissen of ze dat willen.”