Het belang van zelfzorg voor de huisartsenpraktijk

Nieuwe Nivel-onderzoeken laten zien dat huisartsenpraktijken kampen met blijvende werkdruk en dat patiëntgedrag invloed heeft op de uitkomst van consulten. Versterking van zelfzorg kan hierin een belangrijke rol spelen.

Druk op huisartsenpraktijken blijft hoog
Uit de jaarlijkse enquête van Nivel blijkt dat de druk op huisartsenpraktijken in Nederland onverminderd groot is. Praktijken ervaren structurele capaciteitsproblemen door hoge werkdruk, ziekteverzuim en moeilijk vervulbare vacatures. Twee derde van de praktijken geeft aan dat de continuïteit van zorg direct in gevaar komt zodra een collega uitvalt.
Deze hoge druk gaat ten koste van de ruimte voor patiëntcontact, en maakt het lastiger om consulten zorgvuldig en breed uit te voeren.

Assertiviteit van patiënten bepaalt mede de uitkomst
Een tweede onderzoek van Nivel toont aan dat patiënten die zich assertiever opstellen tijdens het consult, vaker een behandeling of verwijzing krijgen. Minder assertieve patiënten blijven vaak afhankelijker van de sturende rol van de huisarts.
Dit onderstreept het belang van goede informatievoorziening en het versterken van gezondheidsvaardigheden van patiënten: alleen zo kunnen álle patiënten beter voorbereid het consult ingaan en een gelijkwaardige rol spelen in beslissingen.

Zelfzorg als onderdeel van de oplossing
Een belangrijke bijdrage om de druk op huisartsenpraktijken te verlichten, is het stimuleren van zelfzorg. Wanneer patiënten weten welke klachten zij zelf kunnen behandelen en welke middelen zij hiervoor eventueel kunnen gebruiken, vermindert de noodzaak om bij relatief lichte klachten een huisarts te raadplegen.

Zelfzorg heeft meerdere voordelen:

• Ontlasting van de praktijk: minder consulten voor kleine, veelvoorkomende klachten.
• Meer tijd voor complexe zorgvragen: huisartsen kunnen hun aandacht richten op patiënten die daadwerkelijk medische zorg nodig hebben.
• Sterkere patiëntparticipatie: door zelfzorgadvies krijgen patiënten meer kennis en vertrouwen, wat leidt tot meer regie over de eigen gezondheid.

De onderzoeken van Nivel schetsen een duidelijk beeld: de werkdruk in de huisartsenzorg is hoog en de uitkomst van consulten wordt mede bepaald door hoe actief patiënten participeren. Zelfzorg kan een belangrijke rol spelen: het helpt patiënten meer verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen gezondheid en geeft huisartsen de ruimte om hun schaarse tijd daarin te zetten waar die het hardst nodig is.

In oktober lanceert Neprofarm het vernieuwde Zelfzorg.nl. Een platform met betrouwbare informatie over zelfzorg en zelfzorgmedicijnen en praktische tools voor huisartsen.